Kawa jest napojem cenionym ze względu na bogaty aromat i właściwości. Zawarta w niej kofeina, która zmniejsza uczucie zmęczenia, jest dla niektórych niewskazana. Jako alternatywę dla tradycyjnego naparu oferuje się więc kawę bezkofeinową. Jakie są metody jej produkcji i czym się charakteryzują?
Przygotowanie ziaren kawy do dekofeinizacji
Proces dekofeinizacji przeprowadza się na zielonych ziarnach kawy. Na początku poddawane są działaniu wody lub pary wodnej pod ciśnieniem. Porowata struktura napęczniałych ziaren ułatwia ekstrakcję kofeiny z ich wnętrza przy pomocy jednej z czterech poniższych metod, dzięki którym powstaje kawa bezkofeinowa.
Dekofeinizacja z wykorzystaniem rozpuszczalników
Najczęściej używane rozpuszczalniki kofeiny to związki organiczne: dichlorometan i octan etylu. Metoda bezpośrednia polega na kilkukrotnym przepłukiwaniu ziaren kawy rozpuszczalnikiem pod ciśnieniem, co pozwala usunąć przynajmniej 97% kofeiny. Metoda pośrednia polega na wprowadzeniu rozpuszczalnika do wody, w której namoczone były ziarna kawy. Rozpuszczalnik łączy się z kofeiną i zostaje poddany destylacji. Następnie ziarna ponownie umieszczane są w płynie, aby wchłonąć pozostałe substancje organiczne odpowiadające za aromat kawy. Pozostałości rozpuszczalnika usuwane są z ziaren przed zakończeniem produkcji.
Dekofeinizacja z użyciem wody – Swiss Water Process
Metoda SWP (Swiss Water Process) zaczyna się od namoczenia ziaren kawy w gorącej wodzie, aby wypłukać z niej kofeinę. Płyn jest następnie przepuszczany przez filtr węglowy, zatrzymujący cząsteczki kofeiny. Olejki eteryczne, węglowodany i kwasy pozostają w roztworze. Otrzymany płyn jest ekstraktem z zielonej kawy, w którym następnie umieszcza się kolejną porcję ziaren. Zawarta w nich kofeina przenika do roztworu na drodze osmozy, co pozwala uzyskać ziarna pozbawione kofeiny bez utraty aromatu. Ich dalszą obróbką zajmuje się palarnia kawy.
Dekofeinizacja z użyciem dwutlenku węgla
Ostatnią metodą dekofeinizacji jest wykorzystanie dwutlenku węgla w stanie nadkrytycznym, w którym gaz zyskuje właściwości cieczy. Używany jest jako selektywny rozpuszczalnik kofeiny – jego działaniu poddaje się zielone ziarna kawy pod wysokim ciśnieniem i w wysokiej temperaturze (ok. 70°C). CO2 jest następnie oczyszczany z kofeiny przez adsorpcję i wykorzystywany ponownie.
